Pojęciownik ekologiczny - sprawdź swoją wiedzę o niebezpieczeństwach jakie wiszą w powietrzu

[#1]

Co oznacza alarm smogowy? Kiedy lepiej nie wychodzić z domu? Jakie zanieczyszczenia atmosferyczne są najbardziej niebezpieczne dla człowieka? Na najważniejsze pytania znajdziesz odpowiedz w pojęciowniku ekologicznym, w którym tłumaczymy czym są niedostrzegalne na pierwszy rzut oka zagrożenia, jak im przeciwdziałać. Dołącz do akcji #mojepowietrze i podziel się informacjami jak Ty dbasz o środowisko.

1. Alarm smogowy

To stan podwyższonego zagrożenia dla zdrowia, wywołany przez przekraczające wyznaczone normy stężenia pyłów PM 2,5 i PM 10.

W Polsce alarm smogowy jest wprowadzany, gdy stężenie pyłów PM 10 przekracza poziom 300 μg/m3 (średniodobowo). Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) dopuszczalny poziom stężeń dobowych wynosi 25 μg/m3 dla PM 2,5 oraz 50 μg/m3 dla PM 10. Podczas alarmów smogowych nie powinno się wychodzić na zewnątrz, by uniknąć wchłaniania szkodliwych substancji. Spacerów powinni wystrzegać się szczególnie: ciężarne kobiety, ludzie powyżej 60. roku życia i dzieci.

2. Benzo(a)piren

C₂₀H₁₂  - Dwa organiczne związki chemiczne z grupy wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych. Są silnie rakotwórcze. Występują w dymie, powstającym podczas spalania niecałkowitego, m.in. w dymie tytoniowym i smogu, ale przede wszystkim podczas spalania węgla.

3. PM 2,5

Aerozole atmosferyczne (pyły zawieszone) o średnicy nieprzekraczającej 2,5 μm. Według Światowej Organizacji Zdrowia to właśnie PM 2,5 jest najbardziej szkodliwy dla człowieka wśród zanieczyszczeń atmosferycznych. Powoduje choroby układu oddechowego i krążenia, nasilenie astmy. Szacuje się, że życie przeciętnego Polaka jest krótsze o 1-2 miesiące właśnie z powodu wchłaniania tego pyłu.

Dołącz do akcji #mojepowietrze

4. PM 10

Składa się z mieszaniny cząstek substancji organicznych i nieorganicznych, zawieszonych w powietrzu. To PM 10 zawiera bezno(a)pireny, ale też metale ciężkie oraz dioksyny i furany. To właśnie cząsteczki PM 10 utrudniają nam oddychanie i nadają powietrzu nieprzyjemny zapach. 

5. Smog

Nienaturalne, toksyczne zjawisko atmosferyczne powstałe po zmieszaniu powietrza z dymem i spalinami. Etymologicznie powstało z połączenia słowa „dym” i „mgła”. Wyróżniamy dwa rodzaje smogu ze względu na źródło pochodzenia zanieczyszczeń. W Polsce mamy do czynienia ze smogiem londyńskim – występuje w umiarkowanej strefie klimatycznej od listopada do stycznia. Zawiera dwutlenek siarki, tlenki azotu, tlenki węgla, sadze oraz pyły zawieszone PM 2,5 i PM 10. Powstaje głównie w wyniku opalania pieców starego typu węglem niskiej jakości.

Smog typu Los Angeles lub fotochemiczny, powstaje w miesiącach letnich. Składa się tlenków węgla, tlenków azotu i węglowodorowych. Powoduje go głównie ruch uliczny.

6. Filtr HEPA

Czyli High Efficiency Particulate Air filter – to wysokosprawny filtr powietrza służący do jego dezynfekcji. Są szczególnie skuteczne w walce ze smogiem, ponieważ technologia ich konstrukcji pozwala zatrzymywać do 99,97% zanieczyszczeń większych niż 0,3 µm.

7. Oczyszczacz powietrza

Urządzenia dzielimy na dwa rodzaje: aktywne i pasywne oczyszczacze. Te drugie stosują filtry, które zatrzymują zanieczyszczenia, które są „zasysane” przez urządzenie ustawione w pomieszczeniu.

8. Jonizator powietrza

Aktywne oczyszczacze wykorzystują technologię promieniowej jonizacji katalitycznej. Proces odbywa się w całej objętości powietrza w pomieszczeniu i polega na wytrącaniu z powietrza zanieczyszczeń, dezaktywacji wirusów oraz redukcji stężenia lotnych związków organicznych za pomocą jonów wodorotlenowych i nadtlenkowych.

9. Energia odnawialna

To energia pochodząca z odnawialnych źródeł energii. Pod tym hasłem kryją się procesy pozyskiwania zasilania z wykorzystaniem wiatru, promieniowania słonecznego, opadów, pływów i fal morskich oraz z geotermii. Za źródła odnawialne uważa się takie, których wykorzystanie nie oznacza ich długotrwałego deficytu. Tradycyjnym sposobem na energię odnawialną jest opalanie drewnem i innymi biomasami.

10. Energia węglowa

Energia węglowa powstaje w wyniku spalania węgla, co jest jedną z przyczyn smogu. Podczas pozyskiwania energii z węgla zachodzą całe łańcuchy procesów, ale w ich następstwie do atmosfery emitowane są spaliny zawierające związki siarki i azotu oraz szkodliwe pyły. W warunkach elektrowni większość szkodliwych substancji niwelują specjalne filtry, niestety infrastruktura emisji niskiej nie jest tak zaawansowana. Dziś to właśnie lokalne kotłownie i stare, domowe piece emitują najwięcej szkodliwych substancji.

11. Ślad węglowy

To pojęcie oznacza sumę wszystkich wyemitowanych do atmosfery gazów cieplarnianych, powstałych na wszystkich etapach produkcji danego produktu. W przypadku samochodu śladem węglowym możemy podążać aż do kopalni metali, potrzebnych do stworzenia blach pokrywających pojazdy. Miarą śladu węglowego jest tCO₂e - tona ekwiwalent dwutlenku węgla. O ile różne gazy w różnych stopniu szkodzą środowisku, ślad węglowy pozwala na porównanie ich emisji na jednej skali. Na przykład tona metanu równa się 25 tonom CO₂e.

12. Ekologia

Nauka o strukturze i funkcjonowaniu przyrody skupia się na badaniu powiązań między organizmami żywymi a środowiskiem. Innymi słowy, jest nauką o porządku i nieporządku w przyrodzie, oraz o konsekwencjach, odbijających się na biosferze i człowieku. To za sprawą wpływów sozologii, tzn. nauki o ochronie środowiska, nazywamy dobre praktyki „ekologicznymi”.

Sprawdź, co Ty możesz zrobić dla czystego powietrza

13. Energooszczędność

Inaczej, efektywność energetyczna – oznacza ilość zaoszczędzonej energii zmierzoną lub oszacowaną przed zastosowaniem energooszczędnych rozwiązań. „Najczystsza energia to taka, której nie zużywamy”. Technologie energooszczędne to takie, które w porównaniu ze starszymi, zużywają mniej energii przy zachowaniu lub poprawie parametrów poprzednika.

14. Elektromobilność

To pojęcie określa całokształt zagadnień związanych z zastosowaniem napędu elektrycznego w motoryzacji. Istny szał, który umożliwia nam poruszanie się samochodami na baterie! Electric Vehicles (EV) powoli stają się coraz bardziej powszechnym widokiem, a ich rosnąca popularność przyczynia się nie tylko do redukcji emisji spalin, ale też do… dalszego rozwoju technologii!

15. Smog Free Project

To seria innowacji dla miast, wprowadzana przez Daana Roosegaarde. Celem przedsięwzięcia jest redukcja zanieczyszczeń powietrza, ale też inspirowanie ludzi do działania na rzecz ochrony środowiska. W ramach Smog Free Project w krakowskim parku Jordana stanęła wieża antysmogowa. Dzięki niej mieszkańcy grodu Kraka mogą wybrać się na spacer do parku i nie bać się smogu.

16. Aerator wodny

Urządzenie do napowietrzania wody. Zamontowane w kranie sprawia, że strumień cieczy jest bardziej intensywny, przez co nie zużywamy tak dużo wody. To bardzo przydatny gadżet, zwłaszcza w kuchennym kranie. Pozwala oszczędzić na rachunkach, ale oszczędza też planecie zanieczyszczeń powstałych w wyniku dostarczania wody do Twojego domu.

17. Dom pasywny

To budynek o bardzo niskim zapotrzebowaniu na energię do ogrzania – 15 kWh/m2/rok. Komfort cieplny zapewniają w nim nowoczesne technologie, jak np. specjalne okna, rolety, wentylacja z systemami odzyskiwania ciepła i specjalne materiały wykorzystane w budowie. Dodatkowym źródłem ciepła w domu pasywnym może być ogrzewanie elektryczne, a dzięki zastosowaniu paneli fotowoltanicznych, można spokojnie ogrzewać się dzięki darmowej energii od słońca.

18. Fotowoltaika

Dziedzina nauki i techniki zajmująca się przetwarzaniem światła słonecznego na energię elektryczną. Panele fotowoltaiczne, solarne lub słoneczne montowane na dachach domów to coraz częstszy widok, dzięki rosnącej popularności stosowania rozwiązań fotowoltaicznych. Powody, by inwestować w energię słoneczną są różne: ograniczenie wydatków na rachunki za prąd, dbanie o środowisko, inwestowanie w przyszłość…

19. Segregacja odpadów

W Polsce wytwarza się ok. 135 milionów ton odpadów rocznie. Każdy z nas odpowiada za ok. 300 kg odpadów komunalnych. Kwestia śmieci jest jednym z najpoważniejszych problemów ekologów, a segregacja jest jak na razie najlepszym rozwiązaniem. Polega na klasyfikacji odpadów już w domach. Zależnie od grupy, poszczególne śmieci trafiają do dalszej obróbki: Plastiki są przetwarzane i wykorzystywane ponownie, odpady organiczne wykorzystuje się do użyźniania gleby lub po przetworzeniu jako paliwa alternatywne. Pozostałe odpady składuje się na wysypiskach, ale dzięki segregacji jest ich znacznie mniej.

ING Bank Śląski: walkę o czyste powietrze zaczęliśmy od siebie – sprawdź jak

20. Zero-waste

Filozofia zmiany sposobu gospodarowania zasobami w domu. Polega na ograniczaniu odpadów, jakie generujemy podczas codziennego życia. Pełne wykorzystanie zero-waste pozytywnie wpływa na środowisko, którego nie obciążamy składowiskami śmieci, spalarniami odpadów ani toksynami pochodzącymi od zużytych opakowań.

Fot. Fotolia