Jak zrozumieć i kontrolować unconcious bias?

[#1]

Chociaż staramy się być obiektywni i sprawiedliwi, często nie zdajemy sobie sprawy, jak niektóre mimowolne skojarzenia mogą wpływać na nasz odbiór otoczenia i podejmowane decyzje. Zobacz, dlaczego tak się dzieje i jak możemy sobie z tym radzić.

Unconcious bias, co to takiego?

Wyrażenie unconscious bias nie ma dosłownego odpowiednika w języku polskim, a tłumaczenie ,,nieświadome uprzedzenia” nie do końca pozwala nam je dobrze interpretować. Dlaczego? Powód jest prosty. Uprzedzenia kojarzymy zwykle z negatywną postawą wobec kogoś lub czegoś, podczas gdy bias, czyli nasze nastawienie może mieć również wymiar pozytywny.

Unconscious bias to mimowolna pozytywna przychylność lub mimowolne negatywne nastawienie wobec innych, opierające się na stereotypowych założeniach wobec określonych osób lub grup społecznych.

Wyobraźmy sobie moment, w którym do autobusu wchodzi grupa rosłych i głośnych mięśniaków
w dresach. Prawdopodobnie automatycznie zaczniemy pilnować swojego portfela, kontrolować torebkę, czy plecak. I zachowa się tak zdecydowana większość pasażerów, a wszystko to zadzieje się zupełnie podświadomie, mimo, że owa grupa nie będzie sygnalizowała żadnego zagrożenia. Sytuacja będzie wyglądała zupełnie inaczej, jeśli spotkamy na ulicy osobę w koszulce z zespołem, którego sami słuchamy. Tylko z tego względu będziemy dużo bardziej skłonni jej pomóc.

Nasze nastawienie nie do końca jest tym samym, czym są stereotypy, chociaż może z nich czerpać. Stereotyp to raczej schemat, generalizacja, uogólnienie (np. kobiety to słaba płeć, mężczyźni są odważni, Afroamerykanie to najlepsi biegacze), podczas, gdy nastawienie to rodzaj postawy, którą przyjmujemy wobec innych ludzi. Stereotyp, jest jednym z ważniejszych źródeł naszego nastawiania.

Jak powstaje unconscious bias?

Nawet, jeśli bardzo tego chcemy, nie potrafimy poradzić sobie z tym, że nasz umysł kategoryzuje ludzi, lubi wygodę, uproszczenia i drogi na skróty. Jest to jeden z naturalnych elementów funkcji poznawczej człowieka i sposób na radzenie sobie z natłokiem informacji a także ewolucyjnie wykształcony mechanizm gwarantujący nam bezpieczeństwo (dzięki automatyzmom mózgu np. maksymalnie skraca się czas reakcji w sytuacji zagrożenia, np: samochód – stój). Warto wiedzieć, że podświadome procesy w mózgu przejmują nawet 90% naszych myśli i zachowań. Na bazie doświadczeń, zasłyszanych historii, czy czerpiąc z tła kulturowego możemy w ułamku sekundy  zakwalifikować osobę lub obiekt do jakiejś konkretnej kategorii i dzięki temu podjąć decyzję co do naszego zachowania.

Jak radzić sobie z unconscious bias?

Unconscious bias wpływają bardzo mocno na różne obszary naszego codziennego funkcjonowania: determinują nasze relacje towarzyskie, podejście do współpracowników i klientów, sposoby podejmowania decyzji, kierunek kariery zawodowej, wpływają także na wizerunek firmy.

Unconscious bias potrafi mocno oddziaływać na nasze funkcjonowanie w pracy. Na przykład - chętniej przyjmiemy do pracy absolwenta uniwersytetu, który ukończyliśmy lub kandydata pochodzącego z naszego miasta rodzinnego. Ten sam mechanizm sprawia, że kobiety mają mniejsze szanse na pracę w zawodach zwyczajowo uznanych za „męskie” a mężczyźni za „kobiece” – bo podświadomie nasz umysł wysyła nam komunikat, że się w nich nie sprawdzą. Nie jesteśmy w stanie się tego pozbyć, wyeliminować tego z naszego myślenia. Każdy człowiek ma unconscious bias i jest to całkowicie naturalne. Poznanie mechanizmów unconscious bias oraz umiejętność ich rozpoznawania pomaga ograniczać negatywny wpływ tego zjawiska na nasze działanie. Dzięki temu, mamy większą  kontrolę nad naszym myśleniem i jesteśmy w stanie odpowiedzieć sobie na pytanie: czy moje decyzje są obiektywne, czy zadziałał bias?  Istnieje też kilka mini-strategii radzenia sobie z unconscious bias, które każdy z nas może wdrożyć, oto one:

• Zastępowanie stereotypów rzetelną i prawdziwą informacją nie zakładaj, że dziewczynki są kiepskie z matematyki - to stereotyp dotyczący płci.
• Kreowanie wyobrażeń pozytywnych przeciwdziałającym stereotypom wyobraź sobie młodą osobę, którą rekrutujesz na stanowisko menedżerskie.
• Przyjmowanie perspektywy drugiej strony wyobraź sobie, że jesteś obcokrajowcem
  i Twoje kwalifikacje zostały zakwestionowane z powodu pochodzenia.
• Indywidualizacja zbieraj jak najwięcej informacji na temat konkretnej osoby, aby zapobiec tworzeniu się potencjalnie nieprawdziwych założeń.
• Antystereotypy organizuj spotkania z osobami przeczącymi stereotypom, pokazuj przykłady osób wychodzących poza utarty schemat.

*Artykuł powstał na podstawie:

• tekstu dr Anny Zarody Dąbrowskiej: „Cichy wróg awansu kobiet” opublikowanego w Personel Plus (08/2018).
• tekstu Katarzyny Łygan: ,,Czym są unconscious bias?”, Human Focus.
• Materiałów przygotowanych przez Tomasza Dąbrowskiego i Annę Zaroda-Dąbrowską: ,,Zarządzanie różnorodnością w biznesie. Wybór tekstów.”, Diveristy Hub.

Tydzień Różnorodności i Włączania to doskonała okazja, aby dowiedzieć się więcej o unconscious bias i zacząć zauważać w swoim otoczeniu negatywne lub pozytywne nastawienia związane z płcią, klasą, rasą, pochodzeniem etnicznym, przekonaniami religijnymi, wiekiem czy sprawnością fizyczną. Zrozumienie i kontrolowanie unconscious bias wymaga dużych nakładów pracy związanych z budowaniem otwartego i świadomego podejścia do różnorodności. Więcej na ten temat możecie dowiedzieć się z krótkiego filmu, który znajduje się tutaj> 

Artykuł powstał przy współpracy z dr Anną Zaroda – Dąbrowską z Think Tank Diversity Hub.