Jak wydawać z głową? Poznaj 10 zasad i pokonaj konsumpcjonizm!

[#1]

Nabywamy towary, które nie są nam potrzebne do funkcjonowania i z których często w ogóle nie korzystamy. Istotny jest sam fakt posiadania. Od wielu lat w społeczeństwie nasila się nadmierna konsumpcja towarów i usług – konsumpcjonizm. Alternatywą jest zrównoważona, świadoma konsumpcja. Jak dzięki wprowadzeniu małych zmian w swoich codziennych nawykach kupować świadomie?

Konsumowanie, czyli zużywanie dóbr pozwala zaspokoić podstawowe ludzkie potrzeby. Jednak od wielu lat w społeczeństwie nasila się nadmierna konsumpcja – konsumpcjonizm, który powoduje negatywne skutki środowiskowe, społeczne i indywidualne.

W przeciwieństwie do konsumpcji zaspokajającej podstawowe potrzeby człowieka, konsumpcjonizm ma na celu zaspokajanie potrzeb wtórnych, takich jak potrzeby posiadania władzy, prestiżu, wpływów, wyższej pozycji społecznej czy też dominacji nad innymi.

Konsumpcja w tej postawie uznawana jest za wyznacznik jakości życia. Człowiek odczuwa nieustanną chęć nabywania nowych produktów i korzystania z nowych usług. Przy okazji stale kreowane są nowe potrzeby, nieograniczone pod względem ilości i różnorodności.

Mechanizm działania konsumpcjonizmu opisywany jest przez prosty schemat: nabywamy towary, które nie są nam potrzebne, z których często w ogóle nie korzystamy. Istotny jest sam fakt posiadania. U podłoża tego zachowania leży przekonanie, że szczęście osiąga się głównie w wyniku nabywania przedmiotów.

Nadmierna konsumpcja idzie w parze ze wzrostem dobrobytu społecznego i indywidualnego, ze wzrostem dochodów realnych.

Pensja pojawia się i znika? Zatrzymaj też coś dla siebie! Sprawdź jak

Polacy zarabiają coraz lepiej, a im więcej pieniędzy posiadają, tym więcej wydają. Z badań wynika, że wciąż wydajemy większość swoich zarobków.

Ulegasz nadmiernej konsumpcji? Zobacz co Ci grozi

Negatywne konsekwencje nadmiernej konsumpcji dotyczą trzech poziomów: środowiskowego, społecznego i indywidualnego. Nieumiarkowana konsumpcja prowadzi do degradacji środowiska wskutek nadmiernej eksploatacji zasobów naturalnych. Przyczynia się do marnotrawstwa dóbr i pracy ludzkiej oraz powoduje pogłębianie nierówności ekonomicznych między ludźmi. Nierówności te są szczególnie zauważalne między mieszkańcami krajów Pierwszego a Trzeciego Świata.Ponadto nieograniczone konsumowanie niesie zagrożenia indywidualne. Jakie? 

• Kupowanie kompensacyjne:

To powtarzalne, kompulsywne zakupy, będące odpowiedzią na negatywne wydarzenia i uczucia. Mamy z nim do czynienia, gdy produktu nie kupujemy z powodu chęci użytkowania lub posiadania go, ale w celu złagodzenia napięcia i niepokoju, które ma swoje źródło w innym, nierozwiązanym problemie. Tego typu zakupy poprawiają nastrój kompensując porażki, brak poczucia akceptacji otoczenia oraz wiary w siebie. Może prowadzić do rozwoju zakupoholizmu.

• Zakupoholizm:

To uzależnienie behawioralne, polegające na nadmiernym, kompulsywnym dokonywaniu zakupów różnych produktów, często zbędnych. Uzależniona osoba nie posiada kontroli nad liczbą dokonywanych zakupów. Zakupoholizm niesie za sobą poważne, negatywne konsekwencje: zaburza funkcjonowanie społeczne i zawodowe oraz jest przyczyną problemów finansowych.

• Zadłużenie:

Powszechna dostępność pożyczek, kredytów i zakupów „na raty” znacznie zmniejszyła finansowe ograniczenia konsumpcji. Zaciąganie kolejnych pożyczek na kolejne zakupy generuje rosnące zadłużenie.

• Zbieractwo:

Patologiczne zbieractwo, nazywane również syllogomanią, to kompulsywne gromadzenie rzeczy, często bezużytecznych i bezwartościowych. Wynika ono z lęku przed ich utratą (przekonanie, że „lepiej mieć, niż nie mieć”) oraz ogromnym emocjonalnym przywiązaniem do nich. Choroba ta w dłuższym okresie powoduje dezorganizację życia prywatnego i zawodowego.

Zdrowa konsumpcja – sprawdzony sposób na bogacenie się

Zrównoważona konsumpcja to zdrowa alternatywa dla szkodliwego, nieograniczonego konsumowania i wpisuje się w realizację celów zrównoważonego rozwoju. Zaspokaja bieżące i podstawowe potrzeby, uwzględnia potrzeby konsumpcyjne przyszłych pokoleń. Jednocześnie podnosi jakość życia i obniża zużycie zasobów naturalnych, materiałów toksycznych oraz emisję odpadów i zanieczyszczeń.

Koncepcja zrównoważonej konsumpcji nierozerwalnie wiąże się z ideą oszczędzania. Tym samym, stając się bardziej zrównoważonym konsumentem, w pośredni sposób wzbogacasz się.

Jeśli zwracasz uwagę na te rzeczy - jesteś świadomym konsumentem

Świadomy konsument zbiera informacje o produkcie i w chwili zakupu posiada dużą wiedzę o nim. Zna pochodzenie nabywanego towaru, jego skład, metody produkcji i społeczną odpowiedzialność producenta. Jest rozsądny, dociekliwy, szanujący środowisko naturalne. Ponadto potrafi zrezygnować z dóbr, które przynoszą szkodę środowisku i ludziom, a także rozróżnić rzeczy wartościowe od tych bezwartościowych. Posiada również umiejętność odraczania gratyfikacji, czyli powstrzymania się od natychmiastowego sięgnięcia po małą nagrodę, z zamiarem otrzymania większej nagrody w późniejszym terminie. Widzisz u siebie jeszcze sporo do poprawy?

Ty też możesz zostać świadomym konsumentem. Poznaj kilka prostych wskazówek

Wbrew pozorom życie zgodnie z ideą etycznej konsumpcji nie jest wcale trudne. Aby zostać świadomym konsumentem należy dokonać zmian w swoich codziennych zwyczajach. Kluczowe jest wyrobienie świadomych nawyków zakupowych i konsumenckich. Poniżej znajdziesz konkretne wskazówki zrównoważonej konsumpcji:

1. Wyszukuj produkty wielokrotnego użytku:
   Zmiany zacznij od swojego domu. Zamień produkty jednorazowego użytku na ich wersje wielokrotnego użytku. Przechowuj żywność w szklanych pojemnikach. Jeśli używasz plastiku, upewnij się, że nie zawiera BPA.
2. Kupuj produkty Eko:
   Żywność ekologiczna kosztuje więcej niż nieorganiczna, ale jest zdrowsza, gdyż w procesie jej produkcji nie używa się pestycydów. Jeśli jednak nie stać cię na ekologiczne warzywa i owoce – wybieraj produkty sezonowe, które są wysokiej jakości.
3. Kupuj lokalne i krajowe produkty:
   W ten sposób nie tylko wspierasz małe firmy i promujesz krajową gospodarkę, ale wpływasz na mniejszą emisję gazów cieplarnianych związaną z transportem towarów i ich opakowaniem.
4. Kupuj produkty wysokiej jakości:
   Są bardziej trwałe, dzięki czemu dłużej można je użytkować. Redukuje to produkcję odpadów.
5. Nabywaj rzeczy używane:
   Kupuj w lumpeksach, odwiedzaj pchle targi. Decydując się na zakup wcześniej użytkowanych produktów tworzysz mniej odpadów i oszczędzasz pieniądze.
6. Dbaj o to, co masz:
   Dbałość o produkty zapewnia ich długotrwałe użytkowanie.
7. Naprawiaj zepsute przedmioty:
   Zamiast nabywać kolejne nowe rzeczy, naprawiaj te, które się zepsuły lub zniszczyły.
8. Przerabiaj stare przedmioty:
   To tzw. samodzielny recykling ubrań, mebli, zabawek. Nadawaj im drugie życie!
9. Zastępuj kupowanie produktów poprzez ich wypożyczanie, zamianę lub wspólne korzystanie z nich z innymi:
   Obecnie mamy coraz więcej możliwości korzystania z pewnych towarów bez konieczności posiadania ich na własność. Przykładem są różnego rodzaje wypożyczalnie (sprzętów, narzędzi, rowerów), branie udziału w wymianach bezpośrednich, czyli tzw. swapów (ubrań, zabawek, książek), czy choćby współdzielenie jazdy samochodem za opłatą w celu zmniejszenia kosztów dojazdu.
10. Rozsądnie gospodaruj pieniędzmi:
    Nie wydawaj więcej, niż masz. Kupuj tylko to, na co cię stać. Planuj swoje wydatki.

Jak widzisz jest wiele możliwości, by stać się bardziej świadomym, zrównoważonym konsumentem.  W tym celu nie musisz wprowadzać wszystkich powyższych wytycznych do swojego życia od razu. Zacznij od wybrania zasady, która najbardziej Ci odpowiada i dokonaj jednej zmiany w swoim życiu w ciągu tygodnia. W następnych tygodniach możesz wprowadzać kolejne zmiany. Nasza Planeta będzie ci za to wdzięczna!